زمانی که به تاریخ فکر می‌کنی در می‌یابی هر کدام از بناهایی که در طول سالیان متمادی ساخته شده‌اند داستان‌هایی شنیدنی را در پیرامون خود جای داده‌اند و فقط با ورود به آنها می‌توانی به رازهای ناگفته آنها پی ببری.
«ارگ علیشاه» هم یکی از آن دسته از بناهایی است که اطلاعات دقیقی در مورد آن در دسترس عموم نیست و رازهای زیادی را در پیدا و پنهان خود مخفی کرده است.
«ارگ علیشاه» در بین سال های ۷۱۸ تا ۷۳۹ ه- ق، با هدف مسجد در شهر زیبای تبریز بنا شد.
در حدود 700 سال پیش کار ساخت این مسجد به سرپرستی «تاج الدین علیشاه گیلانی» (وزیر مقتدر سلطان محمد خدابنده الجایتو) در دوره ایلخانی شروع شد اما در هنگام کار به دلیل فروریختن طاق ایوان جنوبی مسجد بر روی سرپرست کار سبب مرگ علیشاه شد و ساخت بنا متوقف شد.
سپس به علت بد یُمن بودن این اتفاق، بنا به طور نیمه کاره رها شد و به احترام وی نام این عمارت را «ارگ علیشاه» نام گذاری کردند.
ارگ علیشاه پس از اینکه نیمه کاره رها شد و ساخت مسجد از سر گرفته نشد با توجه به (33 متر) ارتفاع بلندی که داشت در ادوار مختلف تاریخی به ویژه دوره قاجار به عنوان حصار دفاعی از او استفاده می‌کردند.
با توجه به اینکه ارگ به تنهایی نمی‌توانست مورد استفاده قرار گیرد، بناهای دیگری همچون کارخانه ریخته‌گری توپ، عمارت کلاه فرنگی و ساختمان سربازخانه در کنار او ساخته شد که بخش‌هایی از آنها در دوره پهلوی و بخش‌هایی دیگر هم در دوران انقلاب تخریب شد.
بازمانده‌ی ایوان جنوبی مسجد، همین ارگ آجری زیبا است که با ارتفاعی که دارد در قلب شهر تاریخی تبریز، از هر زاویه‌ای خودنمایی می‌کند و همچنین شایان ذکر است که عرض آن نیز حتی بیشتر از طاق کسری می‌باشد.
امروزه فقط گوشه‌ای از جلال و شکوه باقی مانده‌ی این ارگ را می‌توان دید و با توجه به کاوش‌های انجام شده بعضی‌ها بر این باور هستند که سازه کنونی ارگ یک آرامگاه است نه یک مسجد.
اما این بنای ساده و آجری به هر هدفی که بنا گردیده است، حتی با اینکه نیمه کاره رها شده باز هم زیبایی خود را بیان می‌کند و در طول تاریخ به جبران مرگ علیشاه به وفور، زندگی افراد زیادی را نجات داده است.
ارگ علیشاه درسال 1310 به ثبت آثارملی ایران درآمد.
بناهای تاریخی هر اندازه کوچک و بزرگ بخشی از تاریخ این مرزو بوم را یدک می‌کشند و قطعا می‌توانند بهترین سند تاریخی برای فهم بهتر تاریخ برای نسل‌های حال و آینده باشند.
پس بهتر است که در حفظ و نگهداری آنها کوشا باشیم و نگذاریم با سهل انگاری بخشی از تاریخ به دست فراموشی سپرده شود.
برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد هر کدام یک از جاذبه‌های تبریز، در قسمت جاذبه‌های گردشگری سایت هالی تور با ما همراه باشید.
اگر شما هم برای شما این روزها قصد سفر به تبریز را دارید در قسمت تور تبریز یا بلیط هواپیما را ثبت نام کنید و رزرو هتل‌های خود را در این شهر زیبا و تاریخی را به همکاران ما بسپارید.
به قلم صفورا رستمی فرد